Trong lĩnh vực cơ khí, điện tử và kỹ thuật điện, thiếc hàn là một vật liệu quan trong và được sử dụng rộng rãi. Tuy nhiên, để hiểu về cách hoạt động và ứng dụng của thiếc hàn thì không phải ai cũng nắm được. Bài viết hôm nay, Hapoin sẽ cùng bạn khám phá chi tiết thiếc hàn là gì và những thông tin liên quan đến vật liệu này nhé!
Thiếc hàn là gì?
Thiếc hàn còn được gọi là chì hàn, đây là một loại hợp kim gồm thiếc và những nguyên tố khác. Loại thiếc hàn có chất lượng cao thường sẽ có thêm bạc và đồng trong thành phần. Với loại thiếc hàn chì có thể sẽ có thêm chì, tuy nhiên, phần lớn các loại thiếc hàn đều không chứa chì.
Nhiệt độ nóng chảy của thiếc hàn ở mức thấp từ 90 đến 450 độ C và được chế tạo thành các dạng:
- Dạng thanh: Thiếc nguyên chất
- Dạng cuộn: Thiếc hợp chất
Khi hàn thiếc, ta cần chú ý đến các vật liệu và dụng cụ thiết bị hàn cần thiết sau:
- Mỏ hàn: Cần phải làm sạch mỏ hàn để mối hàn được đẹp. Có thể sử dụng khăn mềm thấm nước hoặc bọt biển để làm sạch mỏ hàn.
- Thiếc hàn: Thiếc hàn đóng vai trò tạo ra sự liên kết giữa những vật hàn. Trong hàn điện tử, thiếc hàn luôn cần phải đảm bảo sạch và ít tạp chất.
- Nhựa thông: Nhựa thông giúp các mối hàn liên kết với nhau bền chắt. Với những linh kiện dán nhất định cần đến thành phần nhựa thông này.
Nếu mỏ hàn không đủ nóng để nung chảy được thiếc hàn, những mối hàn sẽ không thể đạt đến được đúng độ bền, khả năng tiếp xúc điện kém sẽ khiến mối hàn thiếu đi tính thẩm mỹ.
Sử dụng nhựa thông sẽ giúp cho mối hàn thiếc chưa hoàn toàn nóng chảy. Tùy vào các vị trí hàn linh kiện mà công suất mỏ hàn sẽ được điều chỉnh cho phù hợp.
Tìm hiểu về thiếc hàn là gì (Ảnh: Internet)
Phân loại thiếc hàn
Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại thiếc hàn, về cơ bản, thiếc hàn sẽ được chia thành 2 loại là thiếc hàn có chì và thiếc hàn không chì.
Thiếc hàn có chì
Thiếc hàn có chì là loại thiếc hàn có thành phần chủ yếu từ thiếc (Sn) và chì (Pb) với hai loại phổ biến sau:
- Loại 63/37 với 63% là thiếc và 37% là chì: Là loại chì hàn tiêu chuẩn cho mối hàn bóng với đặc tính dễ chảy. Tỉ lệ này sẽ tạo ra hợp kim Eutecti nóng chảy ở nhiệt độ 183 độ C được sử dụng phổ biến trong kỹ thuật hàn điện.
- Loại 60/40 với 60% là thiếc và 40% là chì: Cho chất lượng hàn kém hơn nên được sử dụng ít hơn loại 63/37. Loại chì hàn này cần nhiệt độ nóng chảy cao hơn và cho ra mối hàn không được bóng đẹp như 63/37.
Thiếc hàn không chì
Khi đã tìm hiểu về thiếc hàn là gì thì không thể bỏ qua loại thiếc hàn không chì. Đây là loại thiếc hàn có thành phần chủ yếu từ hỗn hợp của các kim loại thiếc (Sn), đồng (Cu) và bạc (Ag) với tỷ lệ 96% Sn, 3% Ag, 0.5% Cu. Loại thiếc hàn này tốt hơn nhiều lần so với loại thiếc hàn có tỷ lệ 63/37. Bởi nó cho khả năng dẫn điện tốt, ít bị biến dạng và mức độ chịu kéo dãn tốt hơn.
Ngoài ra, còn có một loại thiếc hàn được làm từ thiếc nguyên chất 100% với nhiệt độ nóng chảy từ 340 – 370 độ C. Loại chì hàn này rất an toàn với người dùng, tuy nhiên nhiệt độ nóng chảy cao nên sẽ khó hàn. Vậy nên khi hàn sẽ cần có thêm chất trợ hàn để có được mối hàn có chất lượng như mong muốn.
Thiếc hàn không chì là loại được ưa chuộng bởi sự an toàn cho người dùng (Ảnh: Internet)
Ứng dụng của thiếc hàn là gì?
Thiếc hàn có nhiều ứng dụng quan trọng phải kể đến như:
- Trong sản xuất điện tử: Thiếc hàn được sử dụng rất rộng rãi nhất là trong lắp ráp bo mạch in (PCB). Nó giúp tạo ra mối hàn chắc chắn, đáng tin cậy cho các linh kiện điện tử.
- Trong cơ khí chính xác: Thiếc hàn là lựa chọn phổ biến trong sản xuất các sản phẩm cơ khí chính xác như thiết bị y tế, thiết bị đo lường để đảm bảo độ chính xác và sự đồng đều của kết nối.
- Các loại sản phẩm: Thiếc hàn thường được ứng dụng trong việc sửa chữa và bảo dưỡng các loại sản phẩm, thiết bị kim loại từ ô tô cho đến thiết bị gia đình.
Thiếc hàn được sử dụng phổ biến trong lắp ráp bảng mạch PCB (Ảnh: Internet)
So sánh với các loại hàn khác
Hàn ốc (Oxy – Acetylene): Thiếc hàn sử dụng nhiệt độ thấp hơn với với loại hàn ốc để tránh làm biến dạng kim loại. Tuy nhiên, hàn ốc cần sử dụng đến oxy và acetylene sẽ làm tăng nguy cơ cháy nổ.
Hàn MIG/MAG và TIG: Các loại hàn này thường được sử dụng cho các ứng dụng khác đòi hỏi kết nối mạnh mẽ hơn và độ chính xác cao hơn. Tuy nhiên chúng thường cần đến nhiệt độ cao hơn.
Thiếc hàn có an toàn không?
Độ an toàn của thiếc hàn là điều mà rất nhiều người quan tâm khi tìm hiểu về thiếc hàn là gì. Trong thực tế, chì là nguyên tố khá độc trong đời sống. Vì thế mà với những loại thiếc hàn có chì đang được sử dụng hiện nay có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
Chì có thể tác động đến nhiều cơ quan và mô ở xung quanh ruột, tim, xương, gây hại đến bộ phận thần kinh. Về lâu dài, nó có thể gây ra các triệu chứng như nhức đầu, khó chịu, thiếu máu. Vì vậy, khi sử dụng thiếc hàn, người dùng cần trang bị những cách để bảo vệ cho cơ thể. Để an toàn cho người dùng, có thể lựa chọn loại sản phẩm thiếc hàn không chì để sử dụng.
>>> Có thể bạn quan tâm: Khói hàn thiếc có hại không?
Kết luận
Trên đây là những thông tin về thiếc hàn là gì và những ứng dụng của nó. Thiếc hàn là phương pháp hàn quan trọng được ứng dụng rộng rãi ở nhiều ngành công nghiệp. Với nhiệt độ nóng chảy thấp và ứng dụng đa dạng, thiếc hàn đã trở thành vật liệu quan trọng trong việc nối kim loại và tạo ra các kết nối bền vững.
Jasmine Wu – Hapoin
