Bên cạnh độ nhớt thì chỉ số độ nhớt cũng là một yếu tố quan trọng để đánh giá chất lượng của dầu nhớt. Chúng ta thường nhìn thấy những thông số in trên nhãn dán trên các bình dầu nhớt. Vậy chỉ số độ nhớt là gì? Nó có nghĩa gì và có tầm quan trọng ra sao đối với máy móc thiết bị. Cùng đi tìm câu trả lời trong bài viết hôm nay nhé!
Chỉ số độ nhớt là gì?
Trước tiên, ta cần hiểu độ nhớt là lực cản của chất lỏng chảy. Khi độ nhớt cao tức là dòng chảy chậm và chất lỏng đặc hơn.
Chỉ số độ nhớt có tên tiếng Anh là Viscosity Index hay còn được viết tắt là VI. Đây là thước đo về sự thay đổi của độ nhớt theo nhiệt độ, chủ yếu là mô tả sự thay đổi của độ nhớt theo nhiệt độ của dầu bôi trơn. Nếu VI càng thấp, chứng tỏ độ nhớt càng bị ảnh hưởng bởi những thay đổi của nhiệt độ. VI ban đầu sẽ được đo trên thang từ 0 – 100. Tuy nhiên, sự tiến bộ của khoa học hiện nay đã xuất hiện các loại dầu có VI cao hơn nhiều.
Độ nhớt của chất bôi trơn liên quan chặt chẽ đến khả năng giảm ma sát khi tiếp xúc giữa các bề mặt rắn.
Nhiều ứng dụng dầu nhớt đòi hỏi chất bôi trơn phải thực hiện trong các điều kiện. Chẳng hạn như, dầu nhớt ô tô được yêu cầu để làm giảm ma sát giữa các bộ phận của động cơ khi khởi động từ lạnh lên đến 200 độ C (392 độ F) khi nó đang chạy. Các loại dầu tốt có VI cao sẽ luôn ổn định và không có thay đổi nhiều về độ nhớt trong phạm vi nhiệt độ. Điều này sẽ cho phép hiệu suất động cơ phù hợp ở điều kiện làm việc bình thường.
Phân loại thanh đo chỉ số độ nhớt được thành lập bởi Hiệp hội kỹ sư ô tô (SAE) với nhiệt độ được chọn tùy ý để tham khảo là 100 và 210 độ F, tương ứng với 30 và 39 độ C. Thang đo ban đầu từ 0 với dầu thô vùng vịn Texas và 100 với loại dầu thô Pennsylvania paraffinnic. Hiện nay, các loại dầu tốt hơn đã được sản xuất khiến VI lên đến hơn 100. Lượng VI đã vượt quá ngưỡng giá trị 100 bởi dầu gốc chất lượng cao và các chất phụ gia cải thiện được sử dụng rộng rãi. Dầu tổng hợp sẽ có chỉ số độ nhớt dao động từ 80 đến trên 400.
Tìm hiểu về chỉ số độ nhớt của chất lỏng (Ảnh: Internet)
Ý nghĩa của độ nhớt là gì đối với động cơ?
Độ nhớt là một yếu tố chỉ mức độ đậm đặc của dòng động cơ. Ở nhiệt độ thấp, dầu sẽ đậm đặc hơn khi ở nhiệt độ cao. Vì thế mà các loại dầu động cơ sẽ mất dần bởi nhiệt độ sinh ra trong quá trình hoạt động.
Tùy vào từng động cơ như máy xăng, máy dầu, xe cũ hay xe mới sẽ tương ứng với loại dầu có độ nhớt khác nhau. Loại dầu càng đặc thì sẽ phù hợp với loại động cơ lâu năm. Loại dầu loãng sẽ phù hợp hơn với những loại xe cần chạy rodai, xe mới,…
Cách tính chỉ số độ nhớt VI của dầu bôi trơn
Vậy cách tính chỉ số độ nhớt là gì? Để tính nhanh được chỉ số độ nhớt của chất bôi trơn, sẽ cần đến 2 thông tin sau đây:
- Độ nhớt của chất bôi trơn ở 40 độ C
- Độ nhớt của chất bôi trơn ở 100 độ C
Sau đó, tiến hành điền thông tin trên vào trang web dưới đây để tính được VI:
Hướng dẫn cách tính nhanh chỉ số độ nhớt
Các chỉ số của dầu nhớt động cơ
Trong quá trình máy móc động cơ xe hoạt động sẽ sinh ra một nhiệt lượng lớn cùng cặn bẩn bởi sự ma sát mài mòn kim loại trong xi lanh. Dầu nhớt động cơ có vai trò không nhỏ trong việc hạn chế điều này, bảo vệ máy và giúp động cơ hoạt động trơn tru hơn. Thường xuyên kiểm tra dầu nhớt động cơ là điều nên làm để bảo vệ động cơ xe. Trước khi thay nhớt, cần xem qua các chỉ số độ nhớt của dầu động cơ mà bạn muốn thay.
Theo quy định, nó được mã hóa theo phân loại quốc tế API, SAE, ví dụ như 10W-40 SL. Trong bộ số và ký hiệu này, thông số quan trọng được mã hóa là phạm vi nhiệt độ ứng dụng (SAE), mức độ đặc tính hiệu suất (API) và độ nhớt của dầu.
Ý nghĩa của ký hiệu W
Winter W hay Winter – Winter (SAE 0W, 5W, 10W, 15W, 20W, 25W). Loại dầu động cơ này có đặc điểm chính là độ nhớt thấp, nhiệt độ dưới 0 sẽ khởi động an toàn nhưng không cung cấp đủ được dầu bôi trơn cho các bộ phận khi vào mùa hè.
Ý nghĩa của chỉ số SAE
Thông tin tiếp theo khi tìm hiểu về chỉ số độ nhớt là gì chính là SAE. Nó là viết tắt của cụm từ Society of Automotive Engineer. SAE có thể được tìm thấy dễ dàng trên nhãn của bất kỳ hộp đựng dầu động cơ nào. Bởi nó thể hiện loại dầu đó thuộc về loại dầu nào, mùa đông hay mùa hè hay cho tất cả các mua và sử dụng trong phạm vi nhiệt độ nào? Tuy nhiên, SAE là cấp độ nhớt của dầu động cơ, nó không cung cấp chỉ báo về thành phần, chất lượng của dầu động cơ và hộp số.
Chỉ số SAE khác nhau phụ thuộc vào loại sản phẩm dầu nhớt đơn cấp hay đa cấp. Dầu đa cấp sẽ phổ biến với loại xe hơi bởi chúng cho phép xe hoạt động trong cả mùa đông và mùa hè. Đặc tính của nó sẽ thay đổi dựa theo nhiệt độ môi trường và rất tiện lợi. Dầu đơn cấp lại chỉ đáp ứng ở nhiệt độ thu hẹp hạn chế.
Chỉ số API và các thông số của dầu nhớt – Chỉ số độ nhớt là gì (Ảnh: Internet)
Ý nghĩa của chỉ số API
Chỉ số này được phát triển bởi Viện dầu mỏ Hoa Kỳ dùng để phân loại chất lượng của dầu động cơ. Sự phân chia liên quan đến động cơ xăng (dầu đánh dấu bằng S), dầu diesel (C).
Luôn theo sau bởi một chữ cái, nghĩa là thuộc về loại động cơ nhất định. Chữ cái thứ hai theo sau biểu thị cho tiêu chuẩn thích hợp của chất lỏng vận hành. Các chữ cái mà càng nằm phía trên thì tiêu chuẩn của dầu càng cao và mới, chứng tỏ loại dầu tốt hơn. Ví dụ như: SL>GL, SN>SL, CI>CS,…
Trường hợp dầu diesel động cơ, có thể có các tiêu chuẩn phụ xảy ra sau kết hợp của các chữ cái và chỉ định bằng số như CH-4, CJ-4, CF-2.
>>> Có thể bạn quan tâm: Độ nhớt động học là gì?
Kết luận
Hy vọng sau khi tham khảo bài viết trên đây, bạn đọc sẽ hiểu rõ hơn về chỉ số độ nhớt là gì cũng như các chỉ số và ý nghĩa của nó. Nhờ đó, bạn có thể lựa chọn cho xe của mình loại dầu nhớt phù hợp nhất. Đừng quên ghé thăm chuyên mục Tin tức Hapoin để đón đọc những thông tin, kiến thức bổ ích nhé!
Jasmine Wu – Hapoin
