#6 Lỗi máy tuốt dây điện phổ biến và cách khắc phục triệt để

Trong quá trình vận hành máy tuốt dây điện, việc gặp phải các sự cố kỹ thuật là điều khó tránh khỏi, đặc biệt khi thiết bị hoạt động liên tục trong môi trường sản xuất công nghiệp khắt khe. Những vấn đề này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân như cài đặt sai, hao mòn linh kiện, hoặc môi trường làm việc không tối ưu. Hiểu rõ các lỗi máy tuốt dây điện thường gặp cùng cách khắc phục sẽ giúp người dùng không chỉ xử lý nhanh chóng các sự cố mà còn kéo dài tuổi thọ máy, đảm bảo hiệu quả sản xuất tối đa.

Các lỗi thường gặp khi vận hành máy tuốt dây điện (Ảnh: Internet)

Máy không khởi động được hoặc không phản hồi khi bật nguồn

• Nguồn điện cung cấp không ổn định, chẳng hạn như điện áp quá thấp (dưới mức yêu cầu của máy, thường là 220V hoặc 110V tùy model) hoặc ổ cắm bị lỏng
• Công tắc nguồn bị hỏng do sử dụng lâu dài, tiếp điểm bên trong bị oxy hóa hoặc đứt mạch.
• Dây cáp kết nối từ nguồn đến máy bị đứt gãy bên trong hoặc đầu nối bị lỏng do rung lắc trong quá trình vận hành.
• Bộ điều khiển lập trình (PLC) hoặc phần mềm điều khiển gặp trục trặc, có thể do lỗi firmware, cài đặt sai hoặc bị treo hệ thống.

Cách khắc phục cụ thể:

• Đầu tiên, kiểm tra nguồn điện bằng đồng hồ đo điện (multimeter) để xác nhận điện áp đầu vào đúng với thông số kỹ thuật của máy. Nếu ổ cắm lỏng, thay thế hoặc siết chặt lại.
• Thử bật/tắt công tắc nguồn nhiều lần, quan sát đèn báo nguồn trên máy. Nếu không có phản hồi, tháo công tắc ra, kiểm tra tiếp điểm bằng mắt thường hoặc dụng cụ đo, và thay mới nếu phát hiện hư hỏng.
• Dùng tay kiểm tra dây cáp từ nguồn đến máy, đặc biệt ở các điểm uốn cong thường xuyên. Nếu nghi ngờ đứt gãy bên trong, thay dây mới có cùng thông số (độ dày, chịu tải).
• Với lỗi hệ thống điều khiển, thực hiện reset máy theo hướng dẫn trong tài liệu kỹ thuật (thường nhấn nút reset hoặc ngắt nguồn 5-10 phút). Nếu vẫn không hoạt động, liên hệ nhà cung cấp để kiểm tra phần mềm hoặc thay thế PLC nếu cần.

Lưu ý: Trước khi xử lý sự cố, cần tắt nguồn điện để đảm bảo an toàn.

Dây điện bị tuốt không đều, sai độ dài hoặc không sạch vỏ

• Dao cắt bị mòn sau thời gian dài sử dụng, làm giảm độ sắc bén, hoặc dao bị lệch khỏi vị trí căn chỉnh ban đầu do lỏng vít cố định.
• Thông số cài đặt trên máy (độ dài tuốt, áp lực dao, tốc độ kéo dây) không phù hợp với loại dây đang xử lý, ví dụ dây PVC mềm cần áp lực nhẹ hơn dây cao su cứng.
• Kẹp giữ dây bị lỏng hoặc bám bụi, khiến dây trượt trong quá trình tuốt, dẫn đến sai lệch kích thước.

Cách khắc phục cụ thể:

• Tháo dao cắt ra, kiểm tra lưỡi dao dưới ánh sáng để phát hiện vết mòn hoặc sứt mẻ. Nếu cần, thay dao mới (chọn loại tương thích với model máy) và căn chỉnh lại bằng thước kẹp (caliper) để đảm bảo dao nằm đúng tâm.
• Truy cập bảng điều khiển, kiểm tra và điều chỉnh các thông số như độ dài tuốt (ví dụ: 5mm, 10mm), áp lực dao (thường từ 0.5-2 bar tùy máy), và tốc độ kéo dây. Thử nghiệm trên một đoạn dây ngắn trước khi chạy hàng loạt.
• Vệ sinh kẹp giữ dây bằng cồn isopropyl và bàn chải mềm để loại bỏ bụi bẩn, sau đó siết chặt các vít cố định kẹp bằng tua-vít. Đảm bảo dây được giữ chắc chắn nhưng không bị ép quá mạnh gây biến dạng.

Đây là một trong những lỗi máy tuốt dây điện phổ biến, thường liên quan đến bảo trì định kỳ, vì dao cắt và kẹp giữ là các bộ phận hao mòn tự nhiên, cần được chú ý để tránh ảnh hưởng đến lỗi tiếp theo.

Máy phát ra tiếng ồn lớn bất thường hoặc rung lắc mạnh

• Động cơ hoặc bánh răng bên trong thiếu dầu bôi trơn, dẫn đến ma sát lớn giữa các bộ phận kim loại khi vận hành ở tốc độ cao.
• Lỗi máy tuốt dây điện có thể xảy ra khi dao cắt va chạm mạnh vào dây do áp lực cài đặt quá lớn, đặc biệt khi xử lý dây có vỏ dày hoặc cứng.
• Dây điện bị kẹt trong cơ cấu tuốt do kích thước dây không phù hợp (quá to hoặc quá nhỏ so với thông số máy).

Cách khắc phục:

• Ngắt nguồn, mở nắp bảo vệ cơ cấu cơ khí, kiểm tra động cơ và bánh răng. Dùng dầu bôi trơn chuyên dụng (như dầu máy công nghiệp ISO VG 68) tra vào các điểm tiếp xúc, xoay tay để dầu thấm đều, sau đó chạy thử máy ở tốc độ thấp.
• Giảm áp lực dao trên bảng điều khiển, quan sát xem tiếng ồn có giảm không. Nếu vẫn ồn, kiểm tra dao có bị lệch không và căn chỉnh lại.
• Tạm dừng máy, dùng tay hoặc kìm nhỏ gắp bỏ đoạn dây kẹt trong cơ cấu tuốt. Sau đó, kiểm tra thông số dây (đường kính, độ dày vỏ) so với giới hạn của máy, điều chỉnh hoặc thay loại dây phù hợp.

Tiếng ồn lớn là một lỗi thường gặp của máy tuốt dây điện có thể là dấu hiệu sớm của các vấn đề nghiêm trọng hơn như hỏng động cơ, nên cần xử lý ngay để tránh ảnh hưởng lâu dài

Dây điện bị rách vỏ hoặc hỏng lõi đồng bên trong

• Dao cắt quá sắc hoặc áp lực cắt quá mạnh, khiến lưỡi dao xuyên qua vỏ và làm tổn thương lõi đồng bên trong, đặc biệt với dây mỏng.
• Tốc độ tuốt không đồng bộ với loại dây, ví dụ tốc độ nhanh gây giật mạnh trên dây mềm, hoặc quá chậm làm dao cắt lâu, tạo vết rách.
• Chất lượng dây kém, vỏ dễ rách hoặc lõi đồng không đồng đều, dễ đứt khi chịu lực kéo.

Cách khắc phục cụ thể:

• Giảm áp lực dao trên bảng điều khiển và kiểm tra kết quả trên một đoạn dây mẫu. Nếu vẫn rách, thay dao cắt có độ sắc vừa phải, phù hợp với dây mỏng.
• Điều chỉnh tốc độ tuốt (thường từ 50-100 mm/s tùy máy), chạy thử với các mức khác nhau để tìm điểm cân bằng giữa tốc độ và độ chính xác.
• Kiểm tra cuộn dây trước khi đưa vào máy, loại bỏ các đoạn có vỏ nứt hoặc lõi đồng lộ ra ngoài. Lựa chọn nhà cung cấp dây uy tín để đảm bảo chất lượng.

Đây là lỗi liên quan chặt chẽ đến cài đặt thông số, một vấn đề xuyên suốt trong các lỗi máy tuốt dây điện khác, đòi hỏi người vận hành phải hiểu rõ đặc tính của từng loại dây.

Lỗi dây điện bị rách vỏ hoặc hỏng lõi đồng bên trong liên quan đến thông số cài đặt cần kiểm tra và chỉnh sửa (Ảnh: Internet)

Máy dừng đột ngột giữa chừng hoặc tự ngắt liên tục

• Cảm biến an toàn phát hiện sự cố như dây kẹt, áp lực bất thường hoặc nhiệt độ động cơ vượt ngưỡng (thường trên 70-80°C).
• Hệ thống điện bị quá tải do chạy liên tục ở công suất cao, dẫn đến cầu chì bị đứt hoặc rơ-le bảo vệ tự ngắt.
• Máy hoạt động trong môi trường nóng, ẩm, hoặc thông gió kém, làm nhiệt độ tăng nhanh.

Cách khắc phục cụ thể:

• Kiểm tra khu vực cảm biến (thường gần dao cắt hoặc kẹp dây), loại bỏ dây kẹt hoặc vật cản, sau đó nhấn nút reset trên bảng điều khiển để khởi động lại.
• Mở hộp điện của máy, kiểm tra cầu chì bằng mắt thường (nếu đứt sẽ thấy dây kim loại bên trong bị ngắt) hoặc dùng đồng hồ đo. Thay cầu chì mới cùng thông số và kiểm tra tải điện đầu vào.
• Tạm dừng máy ít nhất 20-30 phút để nguội, đặt quạt làm mát gần khu vực động cơ nếu cần. Đảm bảo không gian làm việc thoáng khí, tránh ánh nắng trực tiếp hoặc độ ẩm cao.
• Sự cố này thường xuất phát từ việc thiếu bảo trì hoặc vận hành quá tải, một vấn đề cần được giải quyết song song với các lỗi cơ khí.

Vỏ dây không được tuốt hoàn toàn hoặc còn sót lại

• Dao cắt không đủ sâu do cài đặt sai hoặc lưỡi dao bị mòn, chỉ cắt được một phần vỏ thay vì toàn bộ.
• Dây có vỏ quá dày, vượt quá khả năng cắt của máy (ví dụ: máy chỉ xử lý dây dưới 5mm nhưng dây thực tế là 7mm).
• Bụi bẩn, mảnh vụn vỏ dây tích tụ trong cơ cấu cắt, làm giảm hiệu quả của dao.

Cách khắc phục cụ thể:

• Tăng độ sâu dao cắt trên bảng điều khiển (có thể tăng thêm 0.1-0.2mm mỗi lần), chạy thử và quan sát kết quả. Nếu dao mòn, thay mới và căn chỉnh lại.
• So sánh thông số dây với giới hạn của máy (xem trong tài liệu kỹ thuật), chọn máy có công suất lớn hơn nếu cần hoặc giảm độ dày dây.
• Dùng khí nén hoặc bàn chải mềm vệ sinh khu vực dao cắt và kẹp dây sau mỗi ca làm việc, đảm bảo không còn mảnh vụn cản trở.

>>> Có thể bạn quan tâm: Máy cắt dây điện Zouken ZKC-325

Kết luận

Máy tuốt dây điện là công cụ quan trọng trong sản xuất công nghiệp, các lỗi máy tuốt dây điện như không khởi động, tuốt không đều, tiếng ồn lớn, hỏng dây, dừng đột ngột hay vỏ không tuốt sạch đều có thể xảy ra nếu thiếu sự quan tâm đến vận hành và bảo trì. Hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các giải pháp khắc phục chi tiết như kiểm tra nguồn điện, điều chỉnh thông số, thay thế linh kiện, và vệ sinh định kỳ, sẽ giúp người dùng có thể giảm thiểu tối đa thời gian gián đoạn và nâng cao hiệu suất máy móc. Hơn nữa, việc đào tạo nhân viên, sử dụng linh kiện chính hãng, và duy trì môi trường làm việc lý tưởng sẽ là chìa khóa để khai thác tối đa tiềm năng của thiết bị này, đảm bảo dây chuyền sản xuất hoạt động trơn tru và hiệu quả trong bối cảnh công nghiệp ngày càng đòi hỏi sự chính xác và tốc độ cao.

Jasmine Wu – Hapoin